فراوانی و عوامل خطرایجاد زخم فشاری بر اساس معیار نورتون در مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

  فراوانی و عوامل خطرایجاد زخم فشاری بر اساس معیار نورتون در مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه     دکتر رحیم بقایی [1] ٭ ، نوشین سلمانی آذر [2] ، دکتر آرام فیضی [3] ،دکتر جاوید فریدونی [4]     تاریخ دریافت 11/09/1391 تاریخ پذیرش 01/12/1391   چکیده   پیش زمینه و هدف: زخم بستر یا زخم فشاری یکی از عوارض و مشکلات مهم طب داخلی و جراحی است. شناخت، تشخیص، پیشگیری و درمان این عارضه بسیار مهم بوده چرا که عوارض طبی و هزینه‌های درمانی و مراقبتی این عارضه بسیار چشمگیر می‌باشد.هدف از این مطالعه تعیین فراوانی و عوامل خطر ایجاد زخم فشاری بر اساس معیار نورتون در مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه به منظور ارائه راهکارهای پیشگیری کننده، می‌باشد.   مواد و روش کار : این مطالعه به صورت توصیفی، مقطعی بر روی 355 بیمار در مراکز آموزشی و درمانی علوم پزشکی ارومیه در سال 1390 به صورت مشاهده مستقیم انجام شد. در ابتدا کلیه بیماران بستری در بخش‌های هدف ( ارتوپدی، داخلی اعصاب، بخش‌های مراقبت‌های ویژه، جراحی اعصاب، داخلی و قلب ) در بدو ورود و در طول بستری به مدت سه ماه یک روز در میان بر اساس معیار نورتون از جهت بروز زخم مورد ارزیابی قرارگرفتند. سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی ( آزمون کای دو) با کمک نرم افزار SPSS نسخه 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته‌ها: میانگین سنی بیماران مورد مطالعه 18/62 با انحراف معیار 91/17سال، حداقل سنی 16 و حداکثر 91 سال، 9/54 درصد مرد و1/45درصد زن بودند.از 355 نفر2/39درصد(139 نفر) دچار زخم فشاری شده بودند. زخم 4/65 درصد از افرادی که دچار این عارضه شدند درجه یک، 6/36 درصد درجه دو و1/0 درصد درجه سه بود. 8/15 درصد از این زخم‌ها در ناحیه استخوان خاجی، 7/2 درصد عضله گلوتئال، 6/5 درصد پاشنه و سر و دو مورد در ناحیه قوزک خارجی پا رخ داده بود. از موارد شایع که به عنوان عوامل خطر در این مطالعه مشاهده شد می‌توان به بستری طولانی مدت که 3/78 درصد31 روز به بالا بستری بودند، بی حرکتی ناشی از بیماری منجمله سکته مغزی و تروما، سن بالا که 5/47 درصد 71 سال به بالا داشتند، علل مراقبتی از قبیل تغییر وضعیت و جابه جایی نادرست بیمار، اشاره کرد؛ به طوری که بین بستری طولانی مدت، سن بالا و بروز زخم فشاری رابطه معنی داری وجود داشت (05/0 p< ).   بحث و نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان می‌دهد شایع‌ترین عوامل خطر در مراکز مورد مطالعه ما بستری طولانی مدت و بی حرکتی ناشی از بیماری‌ها بودند در این راستا شناسایی به موقع افراد در معرض خطر و اجرای اقدامات پیشگیرانه یک اولویت اساسی در پیشگیری از بروز این عارضه می‌باشد.   کلید واژه : فراوانی، زخم فشاری، عوامل خطر،معیار نورتون     مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره یازدهم، شماره دوم، پی در پی 43، اردیبهشت 1392، 170-161     آدرس مکاتبه: دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه؛ تلفن: 2754961-0441   Email: rbaghaei2001@ yahoo.com   [1] استادیار دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه(نویسنده مسئول)   [2] کارشناس ارشد آموزش پرستاری، بیمارستان امام خمینی (ره) ارومیه   [3] استادیار دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه   4 استادیار دانشگاه علوم پزشکی ارومیه   5 Pressure ulcer   6 Bedsore   7 Decubitus ulcer